Διαδικτυακή συζήτηση με θέμα την επίδραση της πανδημίας στο μεταμοσχευτικό τοπίο διοργάνωσε τη Δευτέρα 18 Μαρτίου 2020 το Ίδρυμα Ωνάση με τον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ), στο οποίο συμμετείχαν έξι καταξιωμένοι επιστήμονες, η ηγεσία του υπουργείου Υγείας και του ΕΟΜ και ο πρόεδρος του Ιδρύματος Ωνάση. Το δυνατό «χτύπημα» που προκάλεσε η πανδημία στο ούτως ή άλλως αδύναμο πρόγραμμα μεταμοσχεύσεων στη χώρα μας, επέφερε δραματική τη πτώση των μεταμοσχεύσεων κατά 85% κατά το διάστημα Μαρτίου- Απριλίου σε σύγκριση με το αντίστοιχο δίμηνο του προηγούμενου έτους.
Η πανδημία βρίσκει τη χώρα μας σε μια ιδιαίτερη συγκυρία σε ό,τι αφορά τις μεταμοσχεύσεις. Στην εκπόνηση του Εθνικού Σχεδίου Μεταμοσχευτικού Σχεδίου που θα στηρίξει το Ίδρυμα Ωνάση και το οποίο θα φέρει τις υπογραφές δύο καταξιωμένων Ελλήνων επιστημόνων του εξωτερικού, του κ. Παπαλόη και του κ. Μόσιαλου. Το Εθνικό Σχέδιο προχωρά παράλληλα με τις εργασίες ανέγερσης του Ωνασείου Μεταμοσχευτικού Κέντρου που χρηματοδοτεί το Ίδρυμα Ωνάση. Ο κ. Παπαδημητρίου, πρόεδρος του Ιδρύματος Ωνάση, τόνισε την αξία του μεταμοσχευτικού προγράμματος για την Ελλάδα, στο οποίο άλλωστε το Ίδρυμα Ωνάση έχει «επενδύσει» σταθερά τα τελευταία τριάντα χρόνια αρχίζοντας με το Ωνάσσειο Καρδιοχειρουργικό κέντρο.
Ο υπουργός Υγείας, κ. Κικίλιας, παραδέχθηκε ότι η πανδημία του κορωνοϊού προκάλεσε οπισθοπορεία για τη μεταμοσχευτική δραστηριότητα στη χώρα μας, αλλά υπογράμμισε πως «τώρα είναι η ευκαιρία να περάσει στον κόσμο η αξία της δωρεάς οργάνων, καθώς και η αξία της ανθρώπινης ζωής έχει περάσει ως πρώτη προτεραιότητα». Ανέφερε επίσης πως οι μεταμοσχεύσεις εντάχθηκαν και πάλι στα προγράμματα των τακτικών χειρουργικών επεμβάσεων στα δημόσια νοσοκομεία, ώστε να γίνει και στο ευαίσθητο αυτό πεδίο επανεκκίνηση. Ο υφυπουργός Υγείας, κ. Κοντοζαμάνης επισήμανε την καλή «επίδραση» της πανδημίας καθώς «επισπεύσθηκαν αλλαγές που ήταν αναγκαίες στο σύστημα δημόσιας υγείας και θα γίνονταν αλλά όχι με αυτόν τον γοργό ρυθμό». Χαρακτήρισε σημαντική καινοτομία την τοποθέτηση των 7 συντονιστών μεταμοσχεύσεων σε ισάριθμα νοσοκομεία της χώρας, οι οποίοι σε συνδυασμό με τις περισσότερες κλίνες ΜΕΘ που έχουν ανοίξει, θα δημιουργήσουν μία νέα βάση για το μεταμοσχευτικό πρόγραμμα.
Στη συζήτηση συμμετείχε και ο καθηγητής Παθολογίας-Λοιμωξιολογίας, εκπρόσωπος του υπουργείου Υγείας για τον κορωνοϊό, κ. Σωτήρης Τσιόδρας, ο οποίος παρουσίασε τα τελευταία στοιχεία της έρευνας για το εμβόλιο και τις θεραπείες για την αντιμετώπιση του κορονοϊού. Ανέφερε πως οι ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου για τον κορονοϊό, καταγράφοντας υψηλά ποσοστά θνητότητας. «Ίσως μέχρι το τέλος του έτους να υπάρχουν κάποιες δόσεις εμβολίου για ορισμένους ασθενείς, που όμως δεν θα φτάσουν ούτε για μία χώρα», ανέφερε, εκτιμώντας ότι το εμβόλιο κατά του κορονοϊού είναι 12 – 18 μήνες μακριά. Μάλιστα, ο καθηγητής υπογράμμισε πως παρότι κινείται σε άλλο πεδίο πλέον, θυμάται πάντοτε την περίοδο που εργαζόταν σε μεγάλο μεταμοσχευτικό κέντρο στις ΗΠΑ και την αγωνία αλλά και τη χαρά των ασθενών που υποβάλλονταν σε μεταμόσχευση.
Τις βαριές επιπτώσεις της πανδημίας στις μεταμοσχεύσεις τόνισε ο καθηγητής Χειρουργικής Μεταμοσχεύσεων στο Imperial College London και Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Μεταμοσχεύσεων, κ. Βασίλης Παπαλόης, ο οποίος συμμετέχει και στην εκπόνηση του ελληνικού σχεδίου. «Η καταγραφή της επίδρασης της πανδημίας στον τομέα των μεταμοσχεύσεων στην Ευρώπη δεν είναι καθόλου καλή. Στη Γαλλία η μείωση είναι έως και 90% και στις ΗΠΑ έφθασε το 50%. Αλλά στην Ευρώπη είδαμε και μεγάλα ποσοστά νοσηρότητας και θνητότητας στους μεταμοσχευμένους» ανέφερε ο κ. Παπαλόης, εξηγώντας πως είναι αναγκαία η επανεκκίνηση στις μεταμοσχεύσεις, αλλά με νέο πλαίσιο και κανόνες. Ιδίως στη Βρετανία η εικόνα που περιέγραψε είναι πολύ σοβαρή: στα πέντε νοσοκομεία του Λονδίνου όπου γίνονται ετησίως περί τις 1.000 μεταμοσχεύσεις, ουσιαστικά έχει διακοπεί το πρόγραμμα μεταμοσχεύσεων, αφού τα νοσοκομεία έχουν «καταληφθεί» από ασθενείς με κορωνοϊό. Ο ειδικός θεωρεί πολύ σημαντικό και κρίσιμο να επαναπροσδιοριστεί πού θα διενεργούνται μεταμοσχεύσεις, «πρέπει να δημιουργήσουμε πράσινες ζώνες στο σύστημα υγείας, με νοσοκομεία χωρίς κανέναν κίνδυνο κορωνοϊού ώστε να γίνει η επανεκκίνηση στις μεταμοσχεύσεις» είπε χαρακτηριστικά.
Στην έντονη αγωνία που βιώνουν οι μεταμοσχευμένοι ασθενείς εξαιτίας του κορονοϊού, αναφέρθηκε ο εκπρόσωπος της ελληνικής κυβέρνησης για τον κορονοϊό στους διεθνείς οργανισμούς, κ. Μόσιαλος, αποκαλύπτοντας πως τον αγγίζει ιδιαιτέρως το θέμα καθώς η σύζυγός του είναι μεταμοσχευμένη. «Η σύζυγος μου είναι μεταμοσχευμένη, και βλέπω την αγωνία όλων, μέσα από εκείνη. Θα είναι ασφαλείς να βγουν έξω; Θα μπορέσουν να επιστρέψουν στη δουλειά τους; Στην Ελλάδα ίσως είναι η κατάσταση πιο εύκολη, καθώς είναι πολύ μικρή η διασπορά του ιού. Τι κάνουμε όμως γενικά με αυτούς τους ασθενείς; είπε ο κ. Μόσιαλος, εξηγώντας ότι το μοιράστηκε γιατί «οι προσωπικές ιστορίες είναι πιο δυνατές από τις θεωρίες». Μιλώντας ειδικά για τους νεφροπαθείς, επισήμανε ένα μείζον πρόβλημα στη χώρα μας, ότι οι νεφροπαθείς αυξάνονται σταθερά. «Ο επιπολασμός της νεφρικής ανεπάρκειας είναι από τους υψηλότερους στην Ευρώπη. Κάτι δεν πάει καλά και είναι προφανές. Οταν έχεις νεφροπαθείς στη χώρα, και το 1/3 δεν το γνωρίζει, όσο και να αναπτύσσεις ως κράτος το πρόγραμμα μεταμοσχεύσεων, δεν θα έχεις καλό αποτέλεσμα. Αυτό που πρέπει να γίνει είναι να σταματήσεις την αύξηση των νεφροπαθών, κι αυτό συνδέεται κυρίως με την Πρωτοβάθμια Φροντίδα υγείας και τα προγράμματα πρόληψης» εξήγησε.
Την πορεία αναδιοργάνωσης στην οποία βρισκόταν ο ΕΟΜ, την οποία ανέκοψε βίαια η πανδημία, περιέγραψε ο πρόεδρος του Οργανισμού, καθηγητής Ιατρικής Σχολής Αθήνας, κ. Γιώργος Παπαθεοδωρίδης. «Η μεταμοσχευτική δραστηριότητα το διάστημα Μαρτίου- Απριλίου αφορούσε τα επείγοντα περιστατικά κι είχαμε στόχο να εξασφαλίσουμε την 24ωρη λειτουργία του ΕΟΜ και κυρίως να προστατεύσουμε τους μεταμοσχευμένους. Παράλληλα, καταβλήθηκε τεράστια προσπάθεια να μην διακοπεί πλήρως η δραστηριότητα, να εκτιμάται ο κίνδυνος και το όφελος κάθε μεταμόσχευσης, να καταψύχονται αρχέγονα αιμοποιητικά κύτταρα» ανέφερε ο καθηγητής. Ο πρόεδρος του ΕΟΜ αναφέρθηκε στις μόλις 3 δωρεές οργάνων που έγιναν κατά την περίοδο της πανδημίας, σημείιώνοντας ως ενδεικτικό της ανασφάλειας που βίωσαν πολλοί ασθενείς που βρίσκονταν σε λίστα αναμονής για μόσχευμα, ότι πολλοί νεφροπαθείς δεν δέχθηκαν να υποβληθούν σε μεταμόσχευση αυτό το διάστημα.
Στην κατεύθυνση βελτίωσης του προγράμματος μεταμόσχευσης συνηγορεί, μεταξύ άλλων, ο διπλασιασμός των κλινών Μονάδων Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) στην Ελλάδα, αύξηση που επιτεύχθηκε εν μέσω πανδημίας. Υπενθυμίζεται ότι η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί ότι οι ΜΕΘ θα φτάσουν τον ευρωπαϊκό μέσο όρο – 1.200 κλίνες μέσα στο 2020. Η επικεφαλής της επιτροπής για τις ΜΕΘ, καθηγήτρια Εντατικολογίας, προέδρος της Ελληνικής Εταιρίας Εντατικής Θεραπείας, κ. Κοτανίδου, χαρακτήρισε πολύ σημαντικό και τον ρόλο των συντονιστών μεταμόσχευσης που θα τοποθετηθούν στις ΜΕΘ 7 νοσοκομείων. Πρόσθεσε πως το νοσηλευτικό προσωπικό δεν επαρκεί καθώς οι ευρωπαϊκές προδιαγραφές ορίζουν 6 νοσηλευτές ανά κλίνη και σήμερα έχουμε 3. Στην ουσία, εξήγησε η κ. Κοτανίδου, οι ΜΕΘ μπορούν να προσφέρουν δώρα ζωής, μοσχεύματα, μέσα από τους ασθενείς που καταλήγουν, που είναι εγκεφαλικά νεκροί. «Ο αυξημένος αριθμός κλινών σημαίνει και δυνατότητα νοσηλείας για περισσότερους ασθενείς. Δεν θα χρειάζεται να αναζητούνται κλίνες μέσω υπουργών και στελεχών της κυβέρνησης όπως γινόταν» είπε χαρακτηριστικά.
Τέλος, η επίκουρη καθηγήτρια Νεφρολογίας της Ιατρικής Σχολής Αθηνών κ. Μαρινάκη, ανέφερε πως κατά τη διάρκεια της πανδημίας στην Ελλάδα διακόπηκαν όλες οι μεταμοσχεύσεις νεφρού από ζώντα δότη. Κάνοντας τον βαρύ απολογισμό της επίπτωσης του κορωνοϊού στον πληθυσμό των νεφροπαθών στη χώρα μας η ειδικός ανέφερε ότι καταγράφηκαν κρούσματα σε 28 αιμοκαθαιρόμενους και 8 θάνατοι, ενώ ένα κρούσμα αφορούσε σε μεταμοσχευμένο.
Σύνδεσμος Wenibar: https://www.livemedia.gr/onassis-health-webinar-1?fbclid=IwAR3YvhwVxc3kZwhgO3UiUEGcQmY9fJQWQ5aN2B7V92lbWQ41CTaf08QbNqA#.XsK6y9656IE.facebook
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου